Tháng mười hai rét mướt. Gió đông bắc tràn về trên từng con phố Hà Nội, tăng thêm phần bi thương và não nề của nơi này.

Trên các phố xá, từng đoàn người lê đôi chân gầy khẳng khiu, dính đầy bùn đất xin ăn. Trông họ như những thây ma, chỉ khác là được khoác lên người ''bộ đồ'' rách nát không thể hình dung nó từng là quần áo, có nhiều người còn trần truồng đi giữa trời giá rét. Thi thoảng, có ai đó không chịu nổi, gục xuống bên vệ đường. Ngay sau đó, những người còn sống sẽ lao tới bên thi thể và giành giật nhau với niềm hy vọng về một chút gì đó còn đủ tốt để họ có thể dùng.

***

Không hẳn tất cả những ai đang nằm bệt trên đất kia đều đã tắt thở. Có người khi được quấn chiếu lại còn cố thều thào:"Tôi...chưa...chết", nhưng hầu như đều được đáp lại bằng một lời nói ái ngại và bất đắc dĩ:"Thôi, đằng nào cũng "sắp sửa" rồi. Để thêm một ngày nữa lại mắc công đi khuân lần hai."

Nhưng dường như trong cái đói rét, cái tận cùng của khổ sở, con người ta lại trở nên nhanh nhạy đến lạ. Đôi mắt của họ sắng quắc đảo từng vòng, cố tìm ra một con chuột, con gián để nhét vào miệng. Hàng bánh trái bán đầy bên đường, nhưng đều là bánh đất. Người bán sợ đoàn người chết đói nhào vào ăn cướp, nên chỉ khi có khách mua họ mới dám lấy bánh thật ra. Nhưng cũng làm gì còn ai mua nữa, khi cả cái đất Hà Thành, và thậm chí là toàn miền Bắc, chìm trong nạn đói.

Trong đám người đó, có một người phụ nữ gầy rạc. Hai má chị ta hóp lại, làn da xanh bủng lộ cả xương. Đôi tay bế một đứa bé trai tầm 3 tháng tuổi cũng mang một dáng vẻ "da bọc xương" giống mẹ. Nó không có quần áo, ngất xỉu trong cái lạnh cắt da cắt thịt. Bầu vú tím tái của chị cạ vào miệng thằng bé, nhưng làm gì có giọt sữa nào chảy ra. Nếu không cảm nhận được hơi nóng phả ra từ mũi đứa trẻ, người ta còn lầm nó đã chết vì đói và rét.

Bên cạnh người phụ nữ có một bé gái nhỏ. Con bé cũng trần truồng, bàn tay đầy đất bấu vào gấu áo mẹ, cố gắng lê bước. Nếu không nhờ "bộ phận bên dưới" của nó, chẳng ai biết nó là con gái. Đôi mắt đứa trẻ sáu tuổi đờ đẫn vô hồn, đôi chân bước đi một cách máy móc mà không hề tự chủ. Con bé đói lắm, đói đến không còn sức mà nói nên lời. Ba mẹ con bước đi trong lặng thinh, hòa vào dòng người đông đúc tìm kiếm một tia hy vọng cuối cùng. Tất cả đều không còn đủ khả năng mở miệng để an ủi nhau vài câu. Họ chỉ tồn tại, chứ không sống.

Không biết đã qua bao lâu. Bé gái ngước lên nhìn mẹ, ánh mắt thẫn thờ, như ẩn chứa lời van xin, một cái nhìn không nên có ở lứa tuổi đó. Người phụ nữ quay mặt đi, cố nén giọt nước mắt nghẹn ngào. Chị cố gắng xoa đầu con gái, muốn nó quên đi cái đói đang giày vò nhưng nào có thể. Đứa bé dường như cũng hiểu, nó thôi không khiến tâm can mẹ đau đớn thêm nữa, nhưng sự tuyệt vọng trong đôi mắt càng hiện rõ mồn một.

Không có lối thoát.

Một cơn gió bấc thổi qua, người mẹ cố gắng khom người ôm sinh linh bé bỏng trong ngực thêm chặt. Bên đường, một người đàn bà đang cúi đầu bê rổ bánh ra cho khách người mua hàng, chẳng may để một chiếc lăn ra đất.

Hàng người đứng khựng lại trong một khắc.

Thức ăn!!!

Và, bằng một sức mạnh không ai có thể tưởng tượng nổi nó tồn tại trong những con người sắp chết vì đói khát, họ giẫm đạp lên nhau, như một cơn lũ lao về chiếc bánh kia.

Người mẹ cũng vội đưa bé trai cho cô con gái bế hộ, len vào dòng người với niềm hy vọng cướp được chút gì đó cho hai đứa con. Mặc cho người ta cào cấu, xô đẩy, chị vẫn kiên cường lao tới. Giẫm lên lưng một người vừa bị ngã, chị nhào tới, giật lấy chiếc bánh.

Bỗng nhiên...

Bàn chân chị vấp phải một hòn sỏi. Chị chới với, khua tay cố tìm thứ gì đó để bám vào. Người phụ nữ nhảy lò cò một cách hoảng hốt sang tận bên kia đường. Trong nháy mắt, chị trông thấy một chiếc xe ô tô đang rồ ga lao như bay về phía này...

Đôi mắt chị trợn trừng...

RẦM!!!

Sau một tiếng này, trên mặt đường, máu chảy lênh láng, thi thể người phụ nữ bất hạnh nằm đó, bàn tay cáu ghét vẫn còn đang giữ chặt một chiếc bánh nhỏ, nằm im bất động. Người đàn ông ngồi trong chiếc xe vừa gây tai nạn ló đầu ra nhìn, cất lên một câu khinh khỉnh bằng tiếng Pháp, tiện tay ném vào vũng máu một tờ giấy bạc rồi phóng xe đi mất.

Cặp mắt cô bé gái bên vệ đường mở lớn. Đôi chân đứng không vững, bước từng bước đến bên đống sắt kia. Không, nó không tin, mẹ vừa trao em cho nó cơ mà, mẹ từng hứa sẽ mãi mãi ở bên hai chị em, yêu thương tụi nó thay cả phần người cha quá cố kia mà...

Đây không thể là mẹ, nó không chấp nhận mẹ sẽ rời xa nó. Có thể mẹ chỉ muốn trêu chọc nó cho vui thôi, mẹ à có đúng thế không?

Sâu thẳm tận trong tim, cô bé gái biết rõ rằng người đã sinh ra và nuôi dưỡng nó cho đến tận bây giờ thực sự đã chết, chết một cách thê thảm, ngay trước mắt nó đây.

Mẹ!!!

Vừa nhìn thấy gương mặt người xấu số, nó khuỵu xuống, ngẩng mặt lên trời, nước mắt tuôn rơi, chảy cả xuống miệng. Nó khóc như chưa bao giờ được khóc dù cho con bé đã quá yếu để có thể cất lên tiếng lòng đau đớn. Nó giật lấy tờ tiền của gã quan chức người Pháp ném lại, xé nát vụn. Cô bé ôm lấy thi hài người mẹ, gục đầu vào ngực chị, trái tim nó tưởng như đã tan nát thành những mảnh vụn.

Giữa trời mùa đông khắc nghiệt, trên một góc phố thấm ướt máu đỏ, một cô bé trạc năm sáu tuổi khóc nghẹn bên thi thể người mẹ bị xe chẹt chết, đứa em trai ba tháng tuổi không hiểu chuyện, giương đôi mắt to nhìn hình ảnh trước mặt, thằng bé nào hay người ôm ấp vỗ về nó mỗi ngày đã vĩnh viễn không còn giơ đôi bàn tay dịu dàng về phía nó nữa.

Mie