Có lẽ trong suốt cuộc đời một con người, cơ hội để làm được điều gì đó tốt đẹp, cho dù nhỏ nhoi, không thiếu, có điều người ta thường tìm cách từ chối nó, có người nói ra một cách thẳng thừng, có người sẽ giống như tôi, lắc đầu từ chối với bộ mặt tiếc nuối đầy giả tạo.

***

Sáng sớm một ngày đầu tháng tư lạnh lẽo, thời tiết như đứa trẻ con nghịch ngợm, à không, đúng hơn là như một nhóc tiểu học chép văn mẫu mà lạc đề... Mới hôm qua còn sơ mi quần cộc ngang nhiên lượn phố, giờ bọc mình trong mấy cái áo rét, nhìn ngoài đường ai cũng như một đống chăn di động, nghĩ cũng buồn cười. Tôi lượn qua trạm xăng gần nhà, lất phất vài hạt mưa xuân, thật là cám ơn ông trời quá mà...

- U bơm cho con hai xịch với...

- Bố anh..!! Thế bao giờ mới lấy được vợ ?! - cô nhân viên ở trạm xăng quen thuộc, cười trêu tôi như mọi lần, ngoái sang bên cạnh, một em xinh tươi đứng bên con AirBlade bóng nhoáng cũng hơi quay lại, nhìn tôi như sinh vật lạ...

- Con còn đợi con gái u học xong đã, lúc đấy con đi ô tô, lại qua đổ xăng ủng hộ u.

- Ờ thằng này mày nhớ cái mồm nhé, không có đến cổng u xua chó ra đuổi đừng trách !

- Ều...

Có lần tôi lai bạn gái qua đây đổ xăng, thấy hai người cứ "u u con con", bạn gái tôi ngạc nhiên hỏi: "Hay là đã có ý nhắm tới con gái cô ấy thật rồi, mà cứ xưng hô như người nhà thế hở ?" Tôi cười trừ. Một đêm muộn, có việc qua trạm xăng này, vào cái ngày mà còn rét hơn hôm nay nhiều lần, tôi chỉ mặc trên người có độc cái áo phông mỏng dính. Chờ đổ xăng, thấy tôi cứ co ro, u bảo: "Mày không rét hở cháu ?" Thế rồi u vào trạm mang cho cái áo khoác học sinh cấp ba, bảo là của con gái u hồi trước, giờ nó lên Hà Nội học nên cô mang đi mặc, rồi dứt khoát bắt tôi mặc vào mà về.

- Có cái áo cũ, cô tiếc gì mày, mặc vào mà đi đường cho đỡ lạnh con ạ. - Câu nói của một người xa lạ lần đầu gặp, tưởng như một người thân trong gia đình.

Từ đợt đấy, tôi hay trêu là sau này đợi con cô học đại học xong sẽ sang nhà hỏi cưới...

***

Đang loay hoay dắt xe ra, một ông già dáng vẻ khổ sở, nhưng không giống ăn xin lắm, vì bộ đồ trên người tuy cũ và bạc màu, nhưng còn lành lặn, bước tới gần chỗ tôi. Ông còn đội sẵn một cái mũ bảo hiểm, chẳng biết là xin được của ai, bị nứt ở nhiều chỗ và phía sau lưng ông, một mớ đồ nghề, đoán là thợ xây hay đại loại là dân lao động.

- Cháu có đi qua Cẩm Đông không ? Cho bác đi nhờ nhé ?

- Dạ..! - Một giây nghĩ ngợi, tôi không mất nhiều thời gian lắm trước lời khẩn khoản chân thành như thế - Cháu làm ở ngay gần đây thôi, không đi xa thế đâu bác...

- Ừ vậy...

Lẳng lặng nổ máy, tôi phóng mình vào màn mưa ngược đang dần nặng hạt. Con đường tôi đi, hiển nhiên còn xa hơn những lời tôi nói, cũng chẳng phải hẹp hòi gì một đoạn ngắn, chỉ là...

Có lẽ trong suốt cuộc đời một con người, cơ hội để làm được điều gì đó tốt đẹp, cho dù nhỏ nhoi, không thiếu, có điều người ta thường tìm cách từ chối nó, có người nói ra một cách thẳng thừng, có người sẽ giống như tôi, lắc đầu từ chối với bộ mặt tiếc nuối đầy giả tạo.

Còn nhớ một ngày cuối năm, theo chân mẹ đi chợ Tết, một người ăn xin chân tay co quắp như bị liệt, vừa bò lê dưới đất, vừa nâng nâng cái nón rách lên đón nhận sự hảo tâm của mọi người. Tôi vẫn thường nghĩ lòng trắc ẩn, lương tâm chẳng phải thứ gì quá cao siêu, nó vốn là thứ nằm ở trong bụng, khi con người ta được no đủ thì dễ dàng đem cái tốt đẹp ra đối đãi với người khác, đấy gọi là "phú quý sinh lễ nghĩa". Những người cả bữa ăn hàng ngày còn phải tính toán, lại có thể chia sẻ một lon gạo, nửa cái bánh mì với nhau trong lúc khó khăn mới là người tốt thực sự, và người như vậy thì không có nhiều. Năm đó, nhà tôi cũng chẳng khá giả gì, mẹ tôi dành ra mấy đồng lẻ thả nhẹ vào nón, rồi dắt tay tôi sang đường. Ra khỏi chợ, người đàn ông què quặt kia vẫn đang khổ sở bò sát đất, mặt mũi chân tay lấm bẩn, ai nhìn mà không khỏi thương tâm. Lúc đó có một xe tải ngang qua đường, tài xế chắc là không để ý, vẫn cho xe phóng tới. Rồi thì, trong sự hoảng sợ xen lẫn bất ngờ của mọi người xung quanh, người đàn ông tàn tật ấy bật dậy thật nhanh, nhảy sang một bên vệ đường kịp thời tránh được nạn, rồi có lẽ vì xấu hổ, gã mất dạng trong một con ngõ gần đấy. Ai nấy đều thở dài, cảm thấy bản thân mình cả tin như kẻ khờ dại, có người lại cười khen gã ăn xin diễn khéo. Tôi ngước lên nhìn mẹ, mẹ cười bảo "Thế là hôm nay lợn đất nhà mình mất bữa ăn rồi".. Mãi về sau tôi mới biết, người đó đúng là tàn tật, nhưng là tàn tật về tâm hồn.

Lớn lên trong cái trường học cuộc đời đầy bất công, tôi được dạy phải cố gắng trở thành một công dân tốt, tuân thủ pháp luật, blah.. blah.. Có điều, chẳng ai nói với tôi làm người tốt để làm gì, để trở thành một cá thể lạc lối như diện lên người mẫu thời trang lệch mốt, hay để làm kẻ khờ cho người khác mặc nhiên lợi dụng ??? Có người vì đưa người bị tai nạn đến bệnh viện, kịp thời giữ tính mạng cho con cháu nhà người ta, lại bị "đám" người nhà nạn nhân quây lại đánh đến bất tỉnh vì tưởng là thủ phạm gây tai nạn. Có người đứng ra hô hào quyên góp, ủng hộ quỹ từ thiện, để rồi lại ngẩn ngơ khi phát giác số tiền lao động xương máu ấy của mình, được đem đi nuôi béo bọn người tham lam khác. Có người vì tốt bụng đưa một đứa trẻ lạc đường về nhà, mà không ngờ sau lưng mình là một "diễn viên nhí" đầy triển vọng, và "đoàn làm phim" chuyên nghiệp lợi dụng chỗ vắng, xông vào vu cáo là bắt cóc trẻ em, vừa bị đánh, vừa bị cướp tài sản, vì lòng tốt hay sự ngờ nghệch ?

Chẳng biết đâu được ông già tôi tình cờ gặp lúc sáng có phải hạng người chuyên đi lừa lọc, hay là người tốt đến mức khó tin như cô nhân viên trạm xăng ?? Chỉ dùng mắt nhìn thì chịu.

...

Lúc ăn trưa với người bạn đồng nghiệp, tôi vui vẻ kể lại chuyện buổi sáng. Ông chủ quán hóng được tí, quay sang khen tôi có tính cẩn trọng, và lại nói thêm về những vụ lừa đảo mới đọc được trên báo. Bạn tôi chỉ hơi trầm ngâm

- Trông lão ấy có đáng nghi không ?

- Trông bếch bác lắm, nói thật nhìn tội tội, chắc là dân lao động ngoại tỉnh, ở Cẩm Đông đang xây lại khu chợ mà...

- Thế thì cho người ta đi nhờ với chứ..

- Xin đấy !! Bà chị tôi mới cho người quen mượn con xe, đi luôn chưa về kìa, giờ cả tin quá thì chết, mà chỗ đấy cũng vắng vẻ bỏ mẹ..

- Ừ, nhưng nhỡ ra...

- Chú cứ xoắn thế nhỉ, cướp của giết người giờ nó không từ thủ đoạn nào đâu nhé, hay mai mày qua đấy cho ông ấy đi nhờ đi cho đỡ áy náy.

- Thì tao nói thế...

Tôi hơi bực, ra trước tính tiền, bạn tôi gọi với lại

- Này, mai lại đi sớm, qua chỗ đấy rủ tao đi cùng luôn nhé.

Tôi quay sang nhìn thằng bạn một cách thật cẩn thận. Vẻ mặt giống hệt mẹ tôi lúc trước, còn giống cả bà "mẹ vợ hờ" ở trạm xăng quen thuộc...

- Haiz, trên đời này sao còn lắm kẻ khờ thế không biết - Tôi ngẩng đầu than thở.

- Gì cơ ?

- Không có gì, tự nhiên tao lại muốn làm thằng khờ như mày.

- Nói đểu à ?

- Không, thật đấy...

...Có thể lại được nhìn cuộc đời bằng ánh mắt tin tưởng, mưa tự nhiên không còn làm tôi thấy lạnh nữa...