Nhưng chúng tôi biết, với một cái lưng đã còng, bà tới trạm sữa lấy sữa về cho gia đình. Từ sáng đến chiều, bà cặm cụi thu dọn sạch sẽ từ trong nhà ra ngoài sân.

***

"Bà làm gì với tất cả số báo này?" - tôi chẳng cần hỏi bà ta câu đó làm gì. Tôi biết chắc bà dùng chúng để làm túi giấy. Mỗi sáng, bà đều tới và hỏi xin vợ tôi báo cũ. Và vợ tôi sẽ cho bà cả bốn tờ báo tôi đã đặt mua hôm qua.

Bà ta là mẹ của chủ nhà nơi chúng tôi thuê. Chúng tôi sống trên lầu một. Bà ta sống với con trai, con dâu và mấy đứa cháu ở tầng trệt. Có hai chiếc cầu thang lên tầng một, một cái ở phía trước cho chúng tôi, một cái ở phía sau cho người giúp việc.

Tôi có một con chó cái tên Ruby. Nó biết bà mẹ của chủ nhà khá rõ. Lúc nào nó cũng chào đón bà. Nhưng nó không cho phép ai khác theo cầu thang sau bước lên tầng một.

Ông chủ nhà khá là khó chịu. Ông ta lúc nào cũng ép tôi trả gấp món tiền thuê nhà và mỗi tháng lại tăng thêm một cách vô lý. Những lúc ông ta cãi nhau với tôi, Ruby bắt đầu sủa.

Để trả đũa, ông ta khóa đường ống nước dẫn lên tầng một.

Và thế là cứ mỗi sáng, khi thấy ông chủ nhà ở hành lang bên dưới, con chó sẽ không ngần ngại sủa cật lực. Ông chủ nhà quát nó. Nhưng ông ta càng quát, Ruby càng sủa. Cuối cùng, mọi chuyện nghiêm trọng tới mức ông ta nói với tôi rằng hoặc tôi bỏ Ruby đi, hoặc là chúng tôi phải rời khỏi nhà ông ta.

Nhưng đó lại là chuyện khác.

Trong khi Ruby không ưa gì ông chủ nhà thì nó lại vô cùng thân thiết với bà mẹ của ông ta. Một người phụ nữ cam chịu, rất nhún nhường như bao người mẹ khác, bà ta có thể làm gì với số túi giấy của mình? Buồn thay, tôi phải nói rằng bà ta bán chúng cho một cửa hàng tạp hóa. Bà không cho ai biết việc đó, cũng như không bao giờ đề cập đến sự tệ bạc mà bà phải hứng chịu từ chính con cái mình.

Nhưng chúng tôi biết, với một cái lưng đã còng, bà tới trạm sữa lấy sữa về cho gia đình. Từ sáng đến chiều, bà cặm cụi thu dọn sạch sẽ từ trong nhà ra ngoài sân.

Và đêm đêm, bà vẫn cặm cụi dán túi giấy, chỉ với một mong mỏi rằng mình không trở thành gánh nặng cho những người mà đúng ra phải có nghĩa vụ chăm sóc bà.

Trích "Sống và suy ngẫm" - V.N. KAKAR