Trên một con đường mòn người ta đang làm đường dở, xe cộ đi lại đông nghịt, những giờ cao điểm đôi khi còn chẳng thấy người vì khói bụi ấy thế mà bên vệ đường, vẫn có một ông cụ nom cũng phải trên tám mươi, cụ ngồi úp mặt xuống trên cánh tay phải chỉ để "xin ăn".

***

Nói là xin ăn nhưng thực ra ai cho gì thì lấy đó,có khi là mấy đồng tiền lẻ, ổ bánh mỳ không, cái bánh bao...Tôi chẳng biết cụ ngồi đó từ bao lâu rồi, tôi chỉ biết khi tôi đi làm qua đó đã thấy cụ ngồi đó rất lâu rồi, nghe mấy bà hàng nước quanh đó bảo cụ ngồi "ăn xin' ở chỗ đó cũng vài năm nay rồi, sáng sớm khoảng tầm hơn sáu giờ sáng là cụ đã ra ngồi chẳng quản trời lạnh hay trời nắng, có hôm trời mưa cụ vẫn vẫn mặc cái áo mưa mỏng rồi lại ra ngồi đấy . Nghe đến đó lòng tôi như thắt lại, tim tôi như ai bóp nghẹt. Tôi bỗng nhớ đến những cuộc nhậu của những người giàu có nơi tôi đnag làm thêm cùng đám bạn của họ, họi gọi những món đắt tiền có khi tiêu tốn cả chục triệu ấy thế mà nơi mô đất ven vệ đường lại có một con người hằng ngày vẫn lầm lũi ngồi đó chỉ đợi ai đi qua cho mình vài đồng tiền lẻ đãvui lắm rồi. Hai khung cảnh đối lập của hai tầng lớp càng làm tôi thêm chua xót, tôi thấy thương cụ, thương cả chính tôi- những người nghèo khó.

Mỗi buổi sáng đi qua, tôi thấy cụ ngồi đó từ bao giờ, có khi trong chiếc nón rách đã có vài đồng tiền lẻ ai đi qua bỏ vào nhưng nhiều lần tôi chẳng thấy có đồng tiền nào trong chiếc nón rách, chẳng biết mỗi ngày cụ ngồi đó kiếm được bao nhiêu tiền nữa ?

Chỗ cụ ngồi là một mô đất cao người ta đắp lên để ngăn nước, con đường trước mặt cụ toàn là khói bụi của xe cộ, , người cụ gầy gò lúc nào cũng đội một chiếc mũ len đã tuột vài sợi chỉ sờn cũ kỹ, trước mặt cụ là chiếc nón lá rách vành. Cụ ngồi đấy , mặt cúi gằm xuống úp vào cánh tay còn lại đang giữ khư khư chiếc nón rách kia, chẳng biết là vì cụ mệt hay vì khói bụi mà cụ phải cúi mặt xuống như thế.

Giữa khói bụi mù mịt, cụ vẫn ngồi đấy, miệng cụ lúc nào cũng lẩm bẩm câu nói "làm ơn cho tôi ít đồng lẻ", khuôn mặt vẫn cúi gầm với đầy vẻ mệt mỏi...Tôi nghe người ta bảo nghèo thế thôi nhưng cụ lành lắm, có lần ngồi cả ngày được có hơn chục ngàn tiền lẻ nhưng thấy thằng bé tàn tật bán vé số đi qua, cụ cũng chẳng ngần ngại mua giúp nó tờ vé số. Có phải sống trong cùng cảnh nghèo người ta mới thấy cần phải yêu thương nhau nhiều hơn không ?

Rồi những bữa trưa chỉ là một ổ bánh mỳ không dầy tạm bợ hay là gói xôi đã mua từ lúc sáng sớm, tất cả chỉ cần nghĩ đến thôi là mắt tôi đã nhòe đi. Trên cuộc đời này sao lại có những con người đáng thương đến như thế. Tôi của nhiều năm sau nữa liệu có bị bỏ rơi trong lớp khói bụi mù mịt như ông cụ ven vệ đường này không ? Tôi bước thật vội đi qua chỗ ông cụ ngồi trong lòng không sao hết liên tưởng đến hình ảnh ấy.

Nếu như tôi không đi qua đoạn đường này liệu tôi có bao giờ biết đến một ông cụ vẫn ngày ngày ngồi bên vệ đường trong cái dáng vẻ mệt mỏi hốc hác chỉ mong kiếm được vài đồng tiền lẻ, liệu tôi có nghĩ về một tương lai mù mịt để cố gắng cho một ngày mai.

Trên khuôn mặt gầy hốc hác đôi khi lại ngước lên nhìn người qua đường rồi lại nhìn xuống chiếc nón lá rách khuôn mặt ông cụ lại thêm phần sầu não. Người đi đường mỗi lúc một đông hơn, họ chẳng có ai để ý đến ông cụ bên vệ đường trong chiếc áo len màu xanh dương đã đổi màu, ai cũng vội vã vội vã để chẳng thể nhận ra một con người nữa đang lầm lũi trong màn khói bụi của sự vô tâm đến lạnh người.

Lâu lâu lại có vài người từ quán ăn bước ra, họ ăn mặc những bộ quần áo đắt tiền, họ để lại những đồng tiền lẻ gửi xe thừa vào chiếc nón trước mặt ông cụ. Khuôn mặt già nua héo úa vui mừng, vội ngước lên nhìn người vừa đặt vào trong chiếc nón của mình vài đồng tiền lẻ rồi lẩm bẩm gì đó hình như là cảm ơn thì phải. Nhìn vào ánh mắt ông cụ lúc đó, tôi biết ông biết ơn lắm cái người vừa cho mình những đồng tiền thừa của họ, rồi cụ vội vàng nhặt những đồng tiền trước mặt vuốt thật thẳng bỏ vào trong túi áo, rồi lại cúi mặt xuống như lúc trước.

Những cơn gió lạnh mùa đông như táp thẳng vào mặt tôi đến lạnh toát ấy thế mà ông cụ vẫn ngồi co ro trên mô đất cao trong chiếc áo len cũ, nhìn hình ảnh đó làm cho tôi mỗi lần đi qua, tôi chỉ muốn chạy thật nhanh vì tôi sợ nếu tôi đi chậm lại sống mũi tôi sẽ cay cay rồi có giot nước mắt mặn chát sẽ chảy dài trên đôi gò má tôi và tôi sẽ yếu lòng mất. Tôi bỗng thấy mình vô dụng quá.

Ngày mai, nghe đài báo gió mùa đông bắc về, một tiếng thở dài khe khẽ tôi chợt nghĩ "ngày mai cụ còn ngồi đấy không?".

Ny